Το 5ο Διεθνές Συνέδριο Ναυτικού Δικαίου με θέμα τη θαλάσσια ρύπανση, διεξήχθη στις 29 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 2004. Η εξέταση - κατά το 4° Διεθνές Ναυτικό Συνέδριο του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά – του ζητήματος της ευθύνης προς αποζημίωση στο ελληνικό και το διεθνές ναυτικό δίκαιο,
κατέδειξε ότι το ζήτημα της αποκατάστασης της ζημίας τρίτων από ρύπανση προερχόμενη από πλοία ή άλλα πλωτά ναυπηγήματα και ειδικότερα της οικολογικής ζημίας, καθώς και το ζήτημα των κυρώσεων (ποινικών και διοικητικών), έπρεπε να γίνουν αντικείμενο πιο διεξοδικής έρευνας και συζήτησης, ιδίως διότι οι σχετικές με αυτά αποφάσεις των δικαστικών και διοικητικών αρχών προκαλούν συχνά αντιδράσεις των ενδιαφερομένων για το πλοίο και την εμπορική ναυτιλία.
Το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιέλαβε δυο ενότητες. Η πρώτη αφορούσε γενικά την αστική ευθύνη και ειδικά την αποζημίωση των προερχόμενων από ρύπανση ζημιών. Η προσοχή των εισηγητών και γενικότερα των συνέδρων με την παραίνεση της Οργανωτικής Επιτροπής, εστιάστηκε στις ισχύουσες στο εθνικό και το διεθνές πεδίο σχετικές ρυθμίσεις, στην επισήμανση των αδυναμιών τους και στην υποβολή προτάσεων για τη βελτίωσή τους. Επισημάνθηκε ότι η διερεύνηση της αποκατάστασης της ζημίας πρέπει να ικανοποιεί και το αίτημα της πρόληψης της και ότι από τη σκοπιά αυτή παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα κατεπείγοντα μέτρα και ο καθορισμός τόπων καταφυγής.
Η δεύτερη ενότητα αφορούσε τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις και ειδικότερα τις σχετικές με αυτές αποφάσεις και την εκτέλεσή τους. Σχετικά επισημάνθηκε στους εισηγητές και γενικότερα στους συνέδρους ότι ήταν απαραίτητο να διερευνήσουν τα ισχύοντα στις κυριότερες ναυτικές χώρες, να αναζητήσουν τις υπάρχουσες αδυναμίες, να προτείνουν λύσεις για τη βελτίωση της κατάστασης ιδίως με τη συστηματοποίηση και εκκαθάριση των ισχυουσών διεθνώς ρυθμίσεων, να εξετάσουν την αναγκαιότητα καθώς και τη δυνατότητα ίδρυσης διεθνούς δικαστηρίου για την ποινική καταστολή των υπαιτίων θαλάσσιας ρύπανσης, την ενίσχυση ή μη της εξουσίας του παράκτιου κράτους ως προς τη λήψη και επιβολή διοικητικών κυρωτικών μέτρων, στα οποία δεν υπάγονται μόνο τα χρηματικά μέτρα, αλλά και άλλα, όπως η απαγόρευση του απόπλου του πλοίου, η υποχρεωτική ρυμούλκηση και γενικότερα αρωγή προς το κινδυνεύον πλοίο, η εξουδετέρωση των συνεπειών του ναυαγίου κλπ.
Σκοπός του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου ήταν να συμβάλει, μέσω του ήρεμου επιστημονικού διαλόγου, στο να αισθανθούν, όσοι αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα στη θάλασσα, ως οι καλύτεροι σύμμαχοι της Πολιτείας και των Οικολογικών Οργανώσεων.
Στο πλαίσιο του Συνεδρίου αυτού παρουσιάστηκαν οι ακόλουθες εισηγήσεις: του Γεωργίου Θεοχαρίδη: «Η σημασία της υπαιτιότητας στην κατάφαση κυρώσεων για θαλάσσια ρύπανση», του Νικολάου Κωνσταντινίδη: «Η αμφισβήτηση τον περιορισμού της αποζημίωσης για θαλάσσια πετρελαϊκή ρύπανση», της Ρέας Μητροπούλου: «Η ασφαλιστική πρακτική σε περιπτώσεις ρύπανσης από πετρέλαιο - ειδικά από ατύχημα», του Παναγιώτη Πετρόπουλου: «Οι διοικητικές κυρώσεις για θαλάσσια ρύπανση κατά το ελληνικό δίκαιο», του Ιωάννη Ρόκα: «Ο ρόλος της ασφάλισης αστικής ευθύνης στη θέσπιση ειδικής αστικής ευθύνης του ρυπαίνοντος και στην αποζημίωση για τη θαλάσσια ρύπανση», του Γεωργίου Σαμιώτη: «Η καθιέρωση της αντικειμενικής ευθύνης ως βασικού εργαλείου πολιτικής αντιρρύπανσης στο διεθνές και εσωτερικό δίκαιο», του δικηγόρου Πειραιώς Πολύχρονη Τσιρίδη: «Η ποινική προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης», του Patrick Holloway: «Civil liability arising from oil pollution in South Africa and this country’s attempts at prevention, including the policy on ports of refuge», του Mans Jacobsson: «The international liability and compensation regime revisited», του Jean - Jacques Lavenue: «Pour une responsabilité du propriétaire de la cargaison et des acteurs engagés dans l’activité de transport par mer des hydrocarbures?», της Sarah Mathiopoulou: «Places of refuge; indemnification and sanctions», του Jean - Serge Rohart: «L’application des critères du fonds sur l’admissibilité des demandes: l’exemple et l’ “Erika”», του Erik Rosaeg: «Conflicts of Marine Liability Conventions», του Luis de San Simon: «Ports of refuge. Recent legislation enacted in Spain after the disaster of “Prestige”», του Francesco Siccardi: «Pollution Liability and Classification Societies; is the system a fair one?», του Chan Leng Sun: «Singapore legislation on Oil Pollution», της Greta Tellarini: «International regulation on places of refuge», του Michael Tsimplis: «A commentary on the Bunker Pollution Convention 2004», και του Antoine Vialard: «Responsabilité limitée et indemnisation illimitée en cas de pollution des mers par hydrocarbures». Μετά την ολοκλήρωση της παρουσίασης όλων των εισηγήσεων, κατά την τελευταία ημέρα του Συνεδρίου, αναπτύχθηκαν και οι ακόλουθες Παρεμβάσεις: του Μιχαήλ Μαλέρμπα: «Ίδρυση διεθνούς οργάνου για την επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις μεγάλων και επικίνδυνων ρυπάνσεων διεθνών χωρικών υδάτων καθώς και εθνικών υδάτων και ακτών», της Ηλιάνας Χριστοδούλου-Βαρότση: «Οι κυρώσεις σε περίπτωση θαλάσσιας ρύπανσης από τη σκοπιά του κοινοτικού δικαίου» και του Taco van der Valk:«Civil (third party) liability for marine pollution in the Netherlands»
Οι εισηγήσεις και τα πρακτικά του Συνεδρίου δημοσιεύτηκαν σε ειδικό τόμο «Θαλάσσια ρύπανση: Το πρόβλημα της αποζημίωσης και των κυρώσεων» που εκδόθηκε με επιμέλεια του ΔΣΠ από τον εκδοτικό οίκο Α. Σάκκουλα το 2004.
Διοικητικό Συμβούλιο Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς
Κ. Πεταλάς Πρόεδρος, Ε. Κοτσώνης - Π. Ηλιάδης Αντιπρόεδροι, Π. . Παπαθεοδωρόπουλος Γεν. Γραμματέας, Κ. Ρεσβάνης Ταμίας, Μέλη: Α. Αλεξανδροπούλου, Γ. Αποστολίδης, Μ. Γαλανοπούλου, Κ. Γκαβέρας, Κ. Γουργαρέα, Λ. Θεοδώρου, Ι. Καρκούλιας, Ν. Λιαπάκης, Σ. Μανουσάκης.
Οργανωτική Επιτροπή Συνεδρίου
Α. Αντάπασης Πρόεδρος, Μέλη: Λ. Αθανασίου, Δ. Αστρας, Ν. Γερασίμου, Ν. Γωγιός, Θ. Ζαφειρας, Ι. Ηρειώτης, Γ. Θεοχαρίδης, Μ. Κουντούρης, Σ. Κουσούλης, Ν. Κωνσταντινίδης, Κ. Μαρκάκης, Γ. Μπαϊρακτάρης, Ν. Μπαλταζάνης, Ι. Οικονομίδης, Γ. Οικονόμου, Π. Παππάς, Α. Παπαδημητρίου, Γ. Ραμαντάνης, Δ. Ρεδιάδης, Ι. Σαραντίτης, Π. Σιούφας, Ν. Σκορίνης, Π. Τιμαγένη, Π. Τσιρίδης.
Επιμέλεια ύλης
Αντώνης Μ. Αντάπασης, Μ. Παπαδάκη